Grenspark Kalmthoutse Heide ligt op de grens van België en Nederland. In dit prachtige natuurgebied kun je volop genieten van heide, bossen, vennetjes en stuifduinen. Het is een waar paradijs voor wandelaars.
De redding van 'een aards paradijs'
Al heel lang is de Kalmthoutse Heide een geliefd wandelgebied. Met name veel mensen uit Antwerpen komen van oudsher graag naar deze heide om even het stadsleven te ontvluchten en te genieten van de overweldigende natuur. Aan het begin van de twintigste eeuw waren er nochtans plannen bij de gemeente Kalmthout om een weg over de heide aan te leggen en er woningen te laten bouwen. Dit zorgde voor grote commotie bij natuurliefhebbers uit heel België, die deze 'verwoesting van een aards paradijs' tegen wilden gaan. Jarenlang was er onmin tussen enerzijds mensen met ambitieuze economische plannen voor dit gebied en anderzijds de natuurbeschermers. Uiteindelijk wonnen de ecologische belangen de strijd van de economische belangen en is dit unieke natuurgebied behouden gebleven.
Toegangspoorten Kalmthoutse Heide
AGrenspark Kalmthoutse Heide heeft een oppervlakte van circa 60 km². Het gebied is vrij toegankelijk. Je mag het bezoeken van zonsopgang tot zonsondergang.
Dit natuurgebied ligt aan de Belgisch-Nederlandse grens en het gebied voelt grenzeloo aan.
Er zijn vier officiële toegangspoorten:.
- In Ossendrecht bij de Volksabdij (Nederland) - Google maps
- In Essen bij Hemelrijk (België) - Google maps
- In Kalmthout bij De Vroente (België) - Google maps
- In de grensplaats Putte (Stabroek) bij Ravenhof (Nederland/België) - Google maps
Deze vier toegangspoorten zijn vaak de startplaats van verschillende wandel- en fietsroutes. Hier kan je meestal ook informatie over het park vinden op informatieborden. Je kunt er veilig parkeren én er zijn rustplaatsen om te genieten van eenn hapje en/of een drankje. Een tip van ons: kies eens een andere toegangspoort en ontdek zo andere delen van het mooie natuurpark.
Het natuurpark is een heel afwisselend gebied, zowel qua flora als qua fauna. Het Belgische deel bestaat vooral uit heide, in het Nederlandse deel bevinden zich bossen met naaldbomen. Er zijn ook stuifduinen en veel vennen te bezichtigen. Bijzondere vogels die je als wandelaar kunt zien zijn onder meer de boomleeuwerik, de geoorde fuut en de nachtzwaluw. Tot de interessante insecten in dit gebied behoren de mierenleeuwen, loopkevers en grijze zandbijen. Andere fascinerende diersoorten in dit natuurpark zijn onder meer de rugstreeppad en de heikikker.
Wandelpaden Kalmthoutse Heide
Er is een groot aantal zeer uiteenlopende wandelroutes uitgezet in Grenspark Kalmthoutse Heide. Wie een korte route zoekt van circa driekwartier, kan bijvoorbeeld de wandelroute genaamd Bos (3,3 kilometer) kiezen. De start en finish daarvan zijn aan de Heibloemlaan in Kalmthout. Vanaf die parkeerplaats beginnen ook diverse andere routes. Daaronder is een wandelroute van circa anderhalf uur genaamd Duin (7,2 kilometer), waarbij je vooral de stuifduinen bezoekt.
24 kilometer
Ultieme wandelroute Kalmthoutse Heide
Ree wandelpad - 24 km
Wie een flinke wandeling wil maken en de hele dag wil genieten van de uiteenlopende schoonheid van dit gebied, van de bossen, vennen, heidevelden en stuifduinen, kan kiezen voor de langste wandelroute: Ree. Deze is 24 kilometer lang. Het is een pittige route. Behalve door wandelaars, wordt die route ook gebruikt als trainingsparcours door marathonlopers en trailrunners. Aan de wandelroute Ree kun je op verschillende locaties beginnen, waaronder de Parking Noord, Kortenhoef en de Staartse Heide.
Onderweg passeer je bekende stukken zoals het Stappersven, de Kriekelareduinen en het Bronven maar wandel je ook geruisloos de Belgisch-Nederlandse grens. We raden je aan om iets van eten en drinken zelf te voorzien aangezien er geen horeca onderweg is en deze tocht niet op 1,2,3 gedaan is. Neem zeker ook iets mee om je afval in te bewaren want er zijn niet veel plaatsen waar je dit kwijt kan.
Algemene informatie: op de Kalmthoutse Heide wandelen
Ondanks de populariteit van dit natuurgebied en de vele duizenden wandelaars die het bezoeken, zijn er in Grenspark Kalmthoutse Heide juist nog volop plekken te vinden waar de liefhebbers in stilte en rust de natuur kunnen aanbieden. Het Nederlandse deel van het park is sowieso wat rustiger, maar ook in België zijn zelfs bij mooi weer heel wat rustige gebieden te vinden, met name wanneer men wat verder van de parkeerplaatsen af is. Het gehele grenspark is officieel een stiltegebied. Dit houdt in dat geluiden van buiten (van bijvoorbeeld vlieg- of wegverkeer) zo veel mogelijk voorkomen worden. Er worden volop geluidsmetingen gehouden, om in de gaten te houden of dit lukt.
Een interessante locatie om in dit natuurpark te bezoeken is de uitkijktoren. Deze staat middenin het heidegebied en heeft een hoogte van 42 meter. Het heeft een stalen constructie en is met hout bekleed. Er zijn twee uitkijkplatforms die de bezoekers met trappen kunnen bereiken: de ene is 12 meter hoog en de andere 24 meter. Je hebt vanaf zo'n platform een prachtig uitzicht over dit overweldigende natuurgebied. Een andere belangrijke functie van de toren is de uitkijkpost van de brandwacht, die op een hoogte van 30 meter zit. Hier vandaan houden zowel vrijwillige brandwachten als camera's het brandgevaarlijke gebied goed in de gaten.
In de loop der jaren hebben er diverse grote branden op de Kalmthoutse Heide gewoed. Berucht is de brand van mei 2011, toen maar liefst 600 hectare natuur verloren ging. Met de nieuwe brandtoren hoopt men te voorkomen dat ooit een brand nog zoveel schade kan aanrichten in dit natuurgebied.
Is het mogelijk om je hond uit te laten in dit natuurpark? Er zijn heel wat wandelpaden in het gebied waar je met je hond kunt lopen, maar er zijn ook delen van het park waar het verboden is voor honden. Bij de routes staat doorgaans aangegeven of honden wel of niet zijn toegestaan. Met name de lange routes, zoals Ree, gaan ook door gebieden waar geen honden mogen komen.
Is het ook mogelijk om met een gids rondgeleid te worden door dit natuurgebied? Zowel vanuit België als vanuit Nederland worden er regelmatig gratis excursies georganiseerd, waarbij je met een ervaren natuurgids het gebied intrekt en veel te horen krijgt over de flora, fauna en de geschiedenis van het natuurpark.
Willy Vandersteen
De striptekenaar Willy Vandersteen woonde jarenlang in Kalmthout. Zijn vroegere woonhuis is verbouwd tot een museum dat vernoemd is naar zijn beroemdste stripreeks: het Suske en Wiske Museum. Dit bevindt zich op enkele kilometers van de Kalmthoutse Heide. Vandersteen bezocht vaak dit natuurgebied voor inspiratie. Een aantal stripverhalen van Suske en Wiske speelt zich dan ook deels af in dit heidegebied. Dit geldt onder meer voor de albums Het geheim van de Kalmthoutse heide, Het rijmende paard, De formidabele fantast, De ongelooflijke Thomas en De belhamel-bende. Voor heel wat fans van deze stripreeks is dat een extra goede reden om eens een wandeling in dit prachtige gebied te maken.
Sage: de schim van de schaapsherder
De Kalmthoutse heide is niet alleen een fascinerend gebied vanwege de prachtige natuur en de strips van Suske en Wiske, maar ook vanwege de befaamde volksverhalen die zich hier afspelen.
Een beroemd verhaal gaat over een schaapsherder die een beurs vol goudstukken in dit heidegebied vond. Een pastoor had die verloren. De priester zocht ernaar en kwam de schaapsherder tegen. Hij vroeg of die de beurs had gevonden. De pastoor vertelde: 'Het geld is bedoeld om arme mensen mee te helpen.' De schaapsherder ontkende dat hij de beurs had gezien. Hij verkondigde zelfs: 'Ik mag eeuwig branden in de hel als ik uw beurs gevonden heb.' Nadat hij die zin uit had gesproken, vloog de herder ineens in brand. De pastoor sprong geschrokken naar achteren en keek vol verbijstering naar de brandende herder. Er bleef slechts een hoopje as van de herder over. Bij dat as vond de pastoor de volle beurs die de herder stiekem bij zich had gehouden. Het verhaal gaat dat men sindsdien in dit heidegebied 's avonds laat in de verte soms een soort vlam ziet zweven. Dat is de brandende ziel van de schaapsherder die gedoemd is om tot aan het einde der tijden daar rond te dolen.